Son illərdə Azərbaycanlı gənclərin xaricdə təhsil almaq istəyi əhəmiyyətli dərəcədə artıb. Amma bir çox tələbə birbaşa bakalavr proqramına qəbul üçün lazımi akademik göstəricilərə və ya dil biliklərinə malik olmur. Belə hallarda foundation proqramları ən doğru seçim olur. Foundation təhsili həm akademik boşluqları doldurmaq, həm də yeni ölkəyə uyğunlaşmaq üçün ideal pillə hesab olunur. Bu məqaləmizdə foundation təhsilinin üstünlükləri, tələbləri və azərbaycanlı tələbələr üçün əhəmiyyətini izah edəcəyik.

Foundation Təhsili nədir?

Foundation proqramı bakalavr təhsilinə keçid mərhələsi rolunu oynayan birillik hazırlıq kursudur. Proqram əsasən 11 illik məktəb sistemindən məzun olan və ya dil bilikləri kifayət qədər olmayan tələbələr üçün nəzərdə tutulub. Azərbaycanda orta təhsil 11 illik olduğu üçün çox vaxt Avropa, Avstraliya və Böyük Britaniya universitetlərinə qəbul zamanı bu mərhələ tələb olunur.

Foundation kurslarında tələbələr həm akademik fənlər, həm də dil bilikləri üzrə dərslər keçirlər. Məsələn, mühəndislik ixtisasına hazırlaşan tələbə riyaziyyat və fizikanı dərinləşdirir, biznes oxumaq istəyən tələbə isə iqtisadiyyat, menecment və akademik ingilis dili dərsləri alır.

Foundation Proqramının Üstünlükləri

1. Akademik boşluqları doldurur – Azərbaycan təhsil sistemi ilə xarici universitetlərin proqramları arasında fərq var. Foundation həmin boşluğu aradan qaldırır.
2. Dil səviyyəsini artırır – IELTS və ya TOEFL nəticəsi tələb olunan universitetlərdə foundation proqramı dil bacarıqlarını inkişaf etdirmək üçün ideal fürsətdir.
3. Adaptasiya dövrü yaradır – Yeni ölkənin mədəniyyəti, təhsil sistemi və gündəlik həyatına uyğunlaşmaq üçün tələbəyə vaxt qazandırır.
4. Universitetə birbaşa qəbul imkanı – Bir çox universitetdə foundation proqramını uğurla bitirən tələbələr əlavə imtahansız seçilmiş ixtisasa qəbul olurlar.
5. Güclü akademik baza – Tələbə gələcək ixtisasına uyğun fənləri öyrənərək bakalavr mərhələsinə daha hazır olur.

Hansı Ölkələrdə Foundation Təhsili Populyardır?

Böyük Britaniya – Foundation proqramlarının ən geniş yayıldığı ölkədir. University of London, University of Manchester, University of Warwick kimi universitetlər azərbaycanlı tələbələr üçün xüsusi kurslar təklif edir.

Hollandiya – İngilis dilli proqramların çoxluğu və təhsil haqqının daha münasib olması səbəbindən tələbələr tərəfindən çox seçilir.

BƏƏ və Türkiyə – Coğrafi yaxınlıq və mədəni oxşarlıqlar səbəbindən Azərbaycanlı tələbələrin maraq göstərdiyi ölkələr hesab olunur.

Qəbul Şərtləri

Foundation proqramlarına qəbul qaydaları universitetdən-universitetə dəyişir, amma ümumilikdə:

• 11 illik orta məktəb attestatı;
• Minimum IELTS 4.5 – 5.0 nəticəsi (əgər tələbənin dil bilikləri zəifdirsə, əlavə dil kursu keçmək mümkündür);
• Motivasiya məktubu və bəzən müsahibə.

Bəzi hallarda tələbədən fənn üzrə minimum bilik də tələb oluna bilər. Məsələn, mühəndislik foundation proqramı üçün riyaziyyat bilikləri vacibdir.

Təhsil Haqqı və Xərclər

Foundation proqramlarının qiyməti ölkəyə və universitetə görə dəyişir:

• Böyük Britaniya: 12,000 – 20,000 funt sterlinq;
• Avropa ölkələri: 5,000 – 10,000 avro;
• Türkiyə və BƏƏ: 3,000 – 7,000 dollar.

Yaşayış xərcləri də nəzərə alınmalıdır. Məsələn, Londonda aylıq xərclər təxminən 1000–1200 funt təşkil edir, Avropanın digər şəhərlərində isə daha münasibdir.